Przedmiotem socjologii są zjawiska i procesy zachodzące w różnych formach zbiorowego życia ludzi. Szczególnie w następujących obszarach: 1. Instytucjach – wychowawczych, prawnych, religijnych itp.
2. Zbiorowościach – grupy zawodowe, terytorialne, tłum, naród, mniejszości itp. 3. Procesach – industrializacja, urbanizacja, migracja, alkoholizm, przestępczość (jako procesy dezorganizacji). 4. Stosunkach – więzi, konflikty itp.
5. Zjawiskach kulturowych – wartości, normy, ideologie itp.
6. Ruchach społecznych.
7. Świadomości społecznej.
Teorie socjologiczne: Teoria struktur społecznych – ustala zależności funkcyjne między zjawiskami społecznymi (statyka społeczna). Teoria zmiany – formułuje prawa zmian kierunkowych i następstwa zdarzeń (dynamika społeczna). Teoria zachowania się jednostek – ustala prawa ludzkich reakcji na bodźce z zewnątrz. Teoria zachowania się zbiorowości – bada reakcji mas ludzkich na fakty społeczne, ekonomiczne i polityczne. Podstawowym celem ideologii (liberalizmu, socjalizmu, komunizmu, konserwatyzmu, faszyzmu, nacjonalizmu) jest kształtowanie w masowej skali postaw w oparciu o określoną hierarchię wartości. Ideologia podporządkowana jest myśli przewodniej. Socjologia natomiast nie ustanawia swoich wartości, dąży jedynie do odkrywania prawdy o świecie. Ideologia nie jest zainteresowana poznaniem rzeczywistości. Nauka szuka praw rządzących rzeczywistością. Wiele wybitnych dzieł socjologicznych powstało wskutek ideologicznego zaangażowania ich autorów.
|